PRP چیست؟ جوانسازی با پلاسمای غنی از پلاکت به زبان ساده
PRP مخفف Platelet-Rich Plasma یعنی «پلاسمای غنی از پلاکت» است. در این روش از خونِ خودِ فرد مقدار کمی گرفته می‌شود، داخل دستگاه سانتریفیوژ چرخانده می‌شود تا پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد در بخش پلاسما غلیظ شوند، و بعد همین ماده دوباره به پوست یا سر تزریق می‌گردد. چون PRP از بدن خود شما ساخته می‌شود، ریسک حساسیت و رد شدنِ ماده تقریباً خیلی پایین است.
پلاکت‌ها فقط برای بند آوردن خونریزی نیستند؛ داخلشان فاکتورهای رشد زیادی مثل PDGF ،TGF-β و VEGF دارند که به ترمیم بافت، تحریک کلاژن‌سازی و بهبود جریان خون کمک می‌کنند. به همین دلیل PRP هم در پزشکی ترمیمی (مثل مفاصل) استفاده می‌شود و هم در زیبایی، مخصوصاً برای تقویت پوست و درمان ریزش مو.
در حوزه زیبایی، PRP بیشتر به‌عنوان یک روش «کم‌تهاجمی و طبیعی» شناخته می‌شود؛ یعنی قرار نیست صورت را باد کند یا فرم را مصنوعی تغییر بدهد، بلکه هدفش بهبود کیفیت پوست و جوانسازی تدریجی است.
PRP چه کاربردهایی در زیبایی دارد و برای چه کسانی مناسب است؟
کاربردهای PRP در زیبایی معمولاً دو دسته اصلی‌اند:
1) PRP برای جوانسازی پوست صورت و گردن
مطالعات جدید نشان می‌دهند PRP می‌تواند باعث بهبود بافت پوست، کاهش خطوط ریز، افزایش شفافیت و قوام پوست شود، مخصوصاً وقتی برای پوست‌های خسته، کدر یا دارای چروک‌های سطحی استفاده شود. اثر PRP تدریجی است و بیشتر روی «کیفیت» پوست کار می‌کند تا حجم‌دهی فوری.
گاهی PRP به‌صورت ترکیبی با روش‌هایی مثل میکرونیدلینگ، لیزر یا تزریق‌های دیگر انجام می‌شود و شواهد می‌گویند در بسیاری از موارد، ترکیب درمانی رضایت را بالاتر می‌برد.
2) PRP برای ریزش مو (خصوصاً مدل ارثی)
قوی‌ترین شواهد PRP در زیبایی مربوط به آلوپسی آندروژنتیک (ریزش موی ارثی مردانه و زنانه) است. مرورهای پژوهشی نشان داده‌اند که PRP می‌تواند تراکم مو را بالا ببرد و در بعضی افراد قطر مو را هم بهتر کند؛ البته پروتکل‌ها و نتایج بین افراد متفاوت است.
چه کسانی کاندید مناسب‌تری هستند؟
- کسانی که پوستشان رطوبت و شفافیتش کم شده و دنبال جوانسازی طبیعی‌اند.
- افرادی با خطوط ریز یا بافت ناهموار پوست، نه چروک‌های خیلی عمیق و افتادگی شدید.
- کسانی که ریزش موی ارثی خفیف تا متوسط دارند و هنوز فولیکول‌ها کاملاً از بین نرفته‌اند.
در مقابل، اگر افتادگی پوست خیلی شدید باشد (مثلاً شلی گردن یا افتادگی گونه‌ها)، PRP به‌تنهایی معجزه نمی‌کند و معمولاً باید سراغ روش‌های قوی‌تر مثل لیفت یا ترکیب‌های دیگر رفت.
چه کسانی نباید PRP انجام بدهند؟
با اینکه PRP نسبتاً ایمن است، اما برای برخی افراد محدودیت یا منع دارد. طبق توصیه‌های اجماعی جدید، PRP برای این گروه‌ها مناسب نیست یا باید با احتیاط زیاد انجام شود:
- عفونت فعال در بدن یا محل تزریق
- سرطان فعال یا سابقه بدخیمیِ کنترل‌نشده
- بعضی بیماری‌های خونی/پلاکتی یا مصرف داروهایی که کار پلاکت را مختل می‌کنند
- مشکلات شدید سیستم ایمنی یا شرایطی که ترمیم زخم را خراب می‌کند
پس قبل از انجام PRP، حتماً باید پزشک سابقه پزشکی و داروهای مصرفی را دقیق بررسی کند.
روند انجام PRP، تعداد جلسات و مراقبت‌های بعد از تزریق
روند کار معمولاً اینطوری است:
- از بازوی شما مقدار کمی خون گرفته می‌شود.
- خون داخل سانتریفیوژ چرخانده می‌شود تا پلاسمای غنی از پلاکت جدا و غلیظ شود.
- PRP آماده‌شده در نواحی مدنظر (صورت، گردن یا پوست سر) تزریق می‌شود.
تعداد جلسات چقدره؟
پروتکل قطعی یکسان نیست، ولی معمولاً برای پوست ۲ تا ۳ جلسه با فاصله چند هفته و برای مو ۳ تا ۴ جلسه اولیه، بعد هم جلسات نگهدارنده پیشنهاد می‌شود. علت اختلاف، تفاوت دستگاه‌ها و روش‌های آماده‌سازی PRP است؛ خود پژوهش‌ها هم می‌گویند هنوز استاندارد واحد جهانی وجود ندارد.
مراقبت‌های بعد از PRP:
- قرمزی، سوزش یا ورم خفیف تا یکی دو روز طبیعی است.
- بهتر است ۲۴ ساعت اول، از ورزش سنگین، ماساژ شدید ناحیه و گرمای زیاد (سونا/دوش داغ طولانی) پرهیز شود.
- برای پوست، استفاده از ضدآفتاب و آبرسان‌ها کمک می‌کند اثر درمان بهتر دیده شود.
عوارض احتمالی چیست؟
PRP به‌طور کلی کم‌ریسک محسوب می‌شود؛ شایع‌ترین عوارضش کبودی، درد خفیف یا ورم موقت است. عوارض جدی مثل عفونت یا واکنش شدید خیلی نادرند و بیشتر به تکنیک تزریق و رعایت بهداشت وابسته‌اند.
جمع‌بندی: PRP یک روش طبیعی و کم‌تهاجمی برای تقویت کیفیت پوست و کمک به درمان ریزش مو است، با این تفاوت که نتیجه‌اش تدریجی است و به تعداد جلسات، وضعیت بدن و مهارت پزشک وابسته است. اگر انتظار «تغییر فوری و بزرگ» دارید، احتمالاً باید PRP را در کنار روش‌های دیگر ببینید. این متن صرفاً برای آشنایی کلی است و جایگزین معاینه و نظر پزشک متخصص نیست.